#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 493) 

« قافيه » و « قيافه »! 

من در سيماي شعر،« قافيه » را ديدم كه به شعر« قيافه » مي بخشيد؛ 

اما گاه « موج معاني » از « اوج طغیانی »،

كرانه هاي شعر را « درهم مي شكست » 

و رشته های قیودات وزن و قافیه را « می گسست »!

« شاعر شیوا » و « سراینده سپیدسرا »

سخن را « از انقیاد می پردازد»

و آن را « سپيد و آزاد مي سازد». 

سخن هر چه « سلیس تر »،گوهر معنی « نفیس تر »!

سخن ،« ظرفِ باور » است و « حرفِ بارور  »

و معنی، « گوهر ناب » است و « جوهر آفتاب »!

سخن را می توان از « قیود قوافی » و « جمود حرّافی » « پیراست»

و به « زیور معانی » و « گوهر شایگانی »« آراست ».

#شفیعی_مطهر

-----------------------

شیوا : بلیغ،فصیح

سپیدسرا: شاعر نوپرداز

پرداختن: جلادادن و آراستن،ساختن،مرتب کردن

سلیس : نرم و آسان،روان،رام

نفیس: گرانبها،گرانمایه و مرغوب

پیراستن: بریدن و کم کردن زیادتی برای خوشنماکردن

قیود: قیدها و بندها

قوافی: قافیه ها، حرف ها و کلمات آخر هر بیت

حرّاف: پرگوی، پرچانه، زبان آور

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

  #دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 492) 

 « غول  » یا « شاغول »؟

من در اين بيابان صدها « سراب »ديدم، اما يك « سَرِ آب » نديدم.

دور است سَرِ آب از این بادیه هشدار

تا غول بیابان نفـــریبد به ســـــــرابت 

« غول » « پریشان » است و « شاغول »،« میزان »!

« غول آن جا فرمان می راند» که « شاغول در زندان بماند»!

« غول،نار می سوزد » و « شاغول،نور می افروزد »!

در جامعه ای که « شاغول ، غایب » است،« غول ، نایب » است!

« غول » بر اندام « مدیران مسئول »، 

«شبرنگ پَستی می پوشاند»

و « شرنگ سرمستی می نوشاند»؛

امّا «شاغول »بر پایه « اصول »

بر « سینه سپهر نظام می درخشد»

و جامعه را « انتظام می بخشد»!

 « غول با ضَلال سراب می فریبد»

و « شاغول با زُلال آب می زیبد»!

#شفیعی_مطهر

----------------------

غول : موجود افسانه ای بسیار بزرگ جثه و بدهیکل،هیکل بزرگ،جانور مهیب مانند دیو

شاغول : گلوله فلزی آویخته به نخ که در بنایی برای امتحان کردن کجی یا راستی پایه و دیوار به کار می برند،شاقول هم می نویسند

 نایب : جانشین،قائم مقام

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

  #دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 914) 

« بریدن بیخ » و « نفهمیدن تاریخ » !

من مدیرانی را دیدم« بانیوَند» و با دست هایی « نیرومند »

که می توانستند با « درایت و کیاست » و « فرزانگی و فراست » 

« حُکّام را از هُبوط » و « نظام را از سقوط » نجات دهند؛

اما « خطِّ خطا » با کاربُرد « فنِّ فنا »،

« آزادگان را خانه نشین » و « آقازادگان را فَرنِشین »ساخته بود!

از « برآیند این بینش » و « فرآیند این گزینش » ،

 « چاپلوسان بر صدر می نشینند» و « دستبوسان قدر می بینند»!

این « ریاکاران گمراه » و « مديران ناآگاه »، 

« بر سر شاخ نشسته و بيخ را مي بُرَند»  

و « بر فراز کاخ نشسته و تاريخ را نمي فهمند».  

#شفیعی_مطهر

----------------------------

نیوَند : فهم،ادراک

هُبوط : فرودآمدن

فَرنشین: رئیس،مدیر،بالانشین

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 490)  

  « بال » یا « وبال »!

من ارزش و اعتبار بسیاری را در « این سرای به مال » دیدم ، 

اما در « آن سراي به اعمال ».

خوشا آنان که در این سرای نه « مال را ببازند » و نه « به منال بنازند »!

دنیا « تجارتخانه ای کارساز » است و « آشیانه ای برای پرواز»! 

مال ،« سرمایه » است،نه « آرایه »!

مال،« وسیله کَسبِ کمال » است،نه « حیله حَسبِ آمال »!

امید که « مال » ما را « بال » باشد،نه « وَبال »!

#شفیعی_مطهر

------------------------

کارساز : کارگشا،مشکل گشا،چاره جو 

حیله : مکر،نیرنگ،فریب،چاره جویی

حَسب : شمردن،شماره کردن

وَبال : سختی،عذاب،سوء عاقبت،وخامت امر 

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

مشاركت مردم، راه تعديل قدرت است 

#شفیعی_مطهر

گسترش و تعميق مشاركت مردم در همه امور جامعه و حكومت در قالب نهادهاي مدني و تشكل هاي گوناگون، بهترين راه تعديل قدرت فردي در هر جامعه است. بديهي است تشخيص اكثريت مردم و تصميمات اتّخاذ شده توسط عموم مردم به صواب نزديك تر است، تا تشخيص و تصميم فردي. 

پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند: «لا تَجتَمعُ اُمَّتي علي الخطاء». 

  امت من بر خطا اجتماع نمي كنند.

شهيد محمد باقر صدر بر همين حقيقت تصريح مي كند:

«درصد خطاي يك امت خيلي پايين تر از درصد خطاي يك فرد است.»

«كارل كوهن» اشتباهات احتمالي حكومت را با ملت مقايسه مي كند:

«اشتباه يك ملت، كمتر از اشتباه يك حكومت است.»

«منتسكيو» توزيع قدرت بين ملت و پرهيز از تمركز قدرت در يك فرد را خطرناك مي داند:

«نبايد به هيچ كس قدرت مطلق داد؛ زيرا هيچ فردي آن قدر با فضيلت نيست كه قدرت مطلق را در دست داشته باشد و فاسد نشود.»                                                     

پس لازمه يك حكومت مردمي و غير استبدادي، مشاركت مردم است. «هانا آرنت» حكومت مردم سالاري يا دموكراسي را اين گونه تعريف مي كند:

«دموكراسي يعني آن كه مردم از طرق بسيار آزاد و دموكراتيك بتوانند حق حاكميّت خود را واگذار، و به راحتي پس بگيرند. هر گاه جريان انتقال قدرت و يا وكالت دائمي مردم به يك فرد، حزب يا جريان سياسي تحقق پيدا نمايد و امكان برگشت آن ميسور نباشد، دموكراسي ذبح شده است؛ زيرا وكالت دائمي از سوي مردم به يك نقطه ديگر به معني نزول از ارزش هاي دموكراتيك است.»

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 894)   

« سنجش گزینه ها » و « گزینش بهینه ها »!

من قاصدک هایی را دیدم 

 با « انبان های انباشته » و « بادبان های برافراشته »،

که « پگاهان دیروز » با « همراهان پیروز »،

عطر گل های واشده آن سوی دریاها را با خود آورده بودند؛

عطرهایی « گوناگون » و گاه « پُر افسون »، 

برخی « بهارآفرین » بودند و بعضی « ناشر نفرت و نفرین ».

بنابراین باید همه « گزینه ها را سنجید» و « بهینه ها را برگزید»!

#شفیعی_مطهر

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

 #دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 488) 

هر « پگاه پسین » با « نگاه نوین »

من چه بسيار كساني را ديدم 

كه چون نتوانستند« بشیر تغيير» شوند،

خود « اسیر تقدير » شدند. 

از اين معني دريافتم كه هر كس خود را « عوض » نكند،« تعويض » خواهد شد.  

هر « پگاه پسین » با « نگاه نوین » آغاز می شود.

آن که « در دیروز می مانَد»، « امروز درمی مانَد»!

هر « طلوع تازه »،آغاز یک « وُقوع پُرآوازه » است.

باید « هر لمحه نگریست » و « در لحظه زیست »!

 آن که از « تنویر می گریزد» و با « تغییر می ستیزد»،

بی تردید « معمارِ نابودیِ بیش » و « حصارِ خمودیِ خویش »است.

#شفیعی_مطهر

-------------------

بشیر : مژده دهنده،بشارت دهنده

وُقوع :  واقع شدن، قرارگرفتن، فرودآمدن

آوازه: شهرت،نغمه،صیت،بانگ،آوا

لمحه: یک بارنگریستن، باشتاب به چیزی نظرکردن

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

عوامل «علوّ» و غرور چيست؟

#شفیعی_مطهر

عوامل متعدّدي مي تواند آتش «علوّ» و سركشي و غرور را در انسان شعله ور سازد. از مهم ترين اين عوامل مي توان از قدرت، ثروت و علم نام برد. آن گونه كه پيشتر گفتيم حتي گاهي «تقوا»، «زهد» و «عبادت» نيز مي تواند مايه عُجب و غرور شود. 

صاحب نظران اخلاق بعضي از راه هاي مبارزه با فزون خواهي و علوّ طلبي را چنين بر مي شمارند:

1- توجه به خدا و ياد او

2- تعيين حريم يا ايجاد تعادل در اميال

3-   اخلاص

4-   مبارزه همه جانبه با اميال نفساني

5-    بصيرت و آگاهي

6-    مبارزه با رذايل و پرورش فضايل(12) 

راه هاي تعديل اين عوامل متفاوت است. راه تعديل انباشتگي ثروت از نظر اسلام پرداخت زكات، خمس و ساير حقوق واجبه و مستحبّه است. مفسّران ذيل آيه فوق (83 سوره قصص) نحوه برخورد حضرت موسي (ع) را با سركشي و طغيان قارون بيان مي كنند.

«در باره علّت مجادله قارون با موسي (ع) نوشته اند كه موسي به او گفته بود كه بايد زكات بدهد و با او صلح كرده بود كه از هر 1000 درهم و دينار يك درهم يا يك دينار، و از هر 1000 گوسفند يك رأس و خلاصه از هر هزار فقره از مال و منال خود يك هزارم آن را در راه خداوند به زكات دهد. قارون پيش خود حساب كرده بود، و اين مقدار را گزاف يافته بود. لذا بني اسرائيل را تحريك كرد و گفت: موسي آمده است كه مال شما را از دستتان بگيرد و نيرنگي انديشيد و زني بد كاره را با مالي فريفت كه در ملأ عام و در حضور همگان به موسي تهمت زنا زند. او نیز چنین کرد .  چون موسي او را قسم داد كه راستش را بگو، وجدان زن بيدار شد و گفت: آري، تو بي گناهي و اين كار توطئه بود. موسي (ع) به درگاه خداوند تضرّع و بر قارون نفرين كرد. خداوند به نفرين او قارون و خانه و گنج خانه هايش را به كام زمين فرو برد.(13)» 

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

 #دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 874)  

 انسان های « حقیر » و « اسیر تحقیر »

من كساني را ديدم كه به قدری « حقیر » بودند و « اسیر تحقیر »

که با « سیمای آدمک » در « دنياي كوچك »خود گم می شدند.

نيز كساني را ديدم كه اراده ای « بشکوه » چون « کوه » داشتند 

و دلی « مصفّا » چون « دریا ».

اینان « دنياي بزُرگ » را در « سیمای ستُرگ » 

و « عظمت جهان » را در ورای « شخصيت بي كران » خود محو كرده بودند.

...و من دنیا را در نگاه خود چه « حقیر » می یافتم، 

آن گاه که « توقیر » می شدم،

و خود را چه « شیفته » می دیدم،آن گاه « فریفته » می گشتم!  

#شفیعی_مطهر

---------------------

توقیر: بزرگ داشتن، تعظیم و احترام

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar

غرورحاکمان، عامل مشاركت گریزی مردم است  

#شفیعی_مطهر

خود بزرگ بيني و غرور مهم ترين عامل و علت مشاركت گريزي و مشورت ستيزي است. خداوند همه انسان ها را بر پايه «لَقَدْ كَرَّمْنا بَني آدَمْ» كرامت بخشيده و او را به سبب بهره مندي از نيروي عظيم «عقلانيت» شايسته تكريم و بايسته تعظيم فرموده است. 

كرامت انسان- به عنوان اشرف مخلوقات و اعزّ موجودات- ايجاب مي كند كه افكار، انديشه ها، آرمان ها، عقايد، سلايق و نظريات همه انسان ها از هر رنگ، نژاد، ملت و جنسيت و با هر عقيده و سليقه مورد احترام قرار گيرد. 

«خود برتر بين» عصيانگر ابلهي است كه در لاك غفلت و در لانه جمود و جهالت خود خزيده، از مشاركت مي گريزد و با اين حقيقت مي ستيزد. او «معرفت» و «حقيقت» را گوهري مي پندارد كه فقط نزد اوست و ديگران از آن محروم اند. وي فهم و شعور را در حصار انحصار خود مي پندارد و به هيچ مشورت و مشاركتي با ديگران نياز ندارد. اعتراف صريح يكي از اين شورشگران حقيقت گريز را با هم بخوانيم. 

آدلف هيتلر در كتاب «نبرد من» مي نويسد:

«انسان موجودي است كه تا توي سرش نزنند، آدم نمي شود! مشورت چه معنا دارد؟ يعني چه كه مشتي افراد كم عقل و كم مايه به دور هم بنشينند و با هم سخناني بگويند و نتايجي بگيرند. اين نتايج هر چه باشد در خور همان انسان هاي حقير است. كار درست آن است كه يك نفر نخبه برتر براي ديگران تصميم بگيرد و آن تصميم را اجرا كند و اين افراد حقير هم به جبر از او تبعيّت كنند.»

هيتلر خود چنين كرد و خود در لهيب آتش غرور خود سوخت!

«هيتلر» هاي تاريخ كم نبوده اند؛ اما به ندرت اين گونه صريح و بي پرده نظريات سخيف خود را بيان كرده اند. حكّام خودكامه اي كه همين «بود» را با «نمود»ي زيبا و عوام پسند مطرح مي كنند ، بسي از هيتلر خطرناك ترند. 

امروزه چون گفتمان غالب در دنيا چنين تفكّري را مردود و مطرود مي شمارد، باور مندان اين توهّم، محتواي «تفكّر مردم ستيزي» را در قالب لعاب زيباي دموكراسي و مردم سالاري عرضه مي كنند. استفاده ابزاري از مفاهيم ارزشمندي چون مردم سالاري، دموكراسي، مشاركت و … بزرگ ترين ضربه را بر پيكر اين مفاهيم مي زند. 

از همه اسفبارتر و بدتر استفاده ابزاري از دين در راه نيل به اهداف سياسي و سلطه طلبي است. آنان كه مصداق «يريدون علّواً في الارض» هستند و در زير لواي دين از ديگران تمكين مي خواهند، براي دين و دينمداران بسي زيانبارتر و خونخوار ترند. استاد شهيد مطهري در بيان مضرّات استفاده سياسي و ابزاري از دين مي گويد:

«وابستگي دين به سياست به مفهوم … مقام قدسي داشتن حكام، اختصاص به جهان تسنّن دارد. در شيعه هيچ گاه چنين مفهومي وجود نداشته است. تفسير شيعه از «اولواالامر» هرگز به صورت بالا نبوده است.(1)»

ايشان ضمن تأكيد بر اين كه سوء استفاده ابزاري از دين براي مستبدّان يك قاعده است، راه حل مقابله با اين پديده ويرانگر را تنها آگاهي مردم مي دانند:

«هر مستبدّي كوشش دارد براي تحكيم و تثبيت پايه هاي استبداد خود، به خودش جنبة قدسي بدهد و از مفاهيم ديني براي اين منظور بهره جويد؛ تنها آگاهي و بالا بودن سطح شعور ديني و سياسي مردم است ، كه جلوي اين سوء استفاده ها را مي گيرد.(2)»

استاد مطهري «جهالت متنسّكين و خيانت متهتّكين» را به عنوان بستر ساز استفاده ابزاري از دين برمي شمارند:

«خطرناك ترين موقع ها آن وقتي است كه دو قدرت، يعني ماده و معني دست به دست يكديگر داده و بخواهد بر سر ملّتي فرود آيد. البتّه ديانت به خودي خود همواره دفاع از مظلوم است. ولي امان از وقتي كه در اثر جهالت و خيانت اولياي امور، يعني جهالت متنسّكين و خيانت متهتّكين، دين ابزار سياست واقع شود. امان از وقتي كه دين ابزار سياست واقع شود.(3)»

پاورقی ها:

1-  نهضت هاي صد ساله، انتشارات صدرا، ص26

2-  همان، ص42

3-    حماسة حسيني، ج3، انتشارات صدرا، ص24

گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar