هر پگاه نو با یک نگاه نو

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 1355)   

از «باریکۀ حقارت» تا «اریکۀ قدرت»

هر  «معمار» برای بنای هر «ساختار»،

در نخستین «نشست» به «ساختِ داربست»می اندیشد.

پس از «تکمیل آسمانخراش» و «تعطیل تلاش»،

نخستین «نهیبِ سرپرست»، «تخریب داربست» است.

چه «شباهتی تام» و «وجاهتی تمام» وجود دارد

بین این «برنامۀ معمار» و «خودکامۀ ستمکار». 

هر «ملیکۀ جبّار» نیز پس از نشستن بر «اریکۀ اقتدار»،

نخستین «کار» و «ابتکارِ» او 

تخریب داربستی است که او را از «باریکۀ حقارت رهانده» 

و به «اریکۀ قدرت رسانده» است!

#شفیعی_مطهر

--------------------------

نهیب: ترس ، بیم ،هیبت ، عظمت، آواز مهیب ، تشر

ملیک(ملیکه): صاحب ملک،پادشاه،خودکامه

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

 https://t.me/amotahar

خاطره ها و مخاطره ها

چرا فرهنگ تکریم شخصیّت انسان نهادینه نمی شود؟!

#شفیعی_مطهر

در روزهای اشتغال در وزارت آموزش و پرورش به عنوان مشاور معاون وزیر، عضو کمیسیون اقلیت های دینی هم بودم. روزی نامه ای از وزیر وقت آموزش و پرورش دریافت کردم که مرا به عنوان کارشناس امور اقلیت های دینی به شورای معاونان در ساعت 16 آن روز دعوت کرده بودند.

من در ساعت مقرر در دفتر وزیر حاضر شدم. رئیس دفتر ضمن خوش آمدگویی مرا دعوت به نشستن کردند و به خدمتگزار دستور چای و پذیرایی دادند. پس از دقایقی از ایشان پرسیدم:

مگر نشست شورای معاونان شروع نشده؟ کی من باید در نشست شرکت کنم؟

ایشان گفتند: بله،نشست شروع شده،ولی فعلا موضوع دیگری در دستور کار است. شما تشریف داشته باشید. هر وقت موضوع اقلّیّت های دینی در دستور کار  قرار بگیرد،شما را صدامی زنند.

من گفتم: پس من باید اینجا بیکار بنشینم،تا هر وقت مرا صدا بزنند،بروم داخل؟

گفتند: بله!

گفتم: پس نباید مرا برای ساعت 16 دعوت می کردند. باید موضوعات خود را طوری برنامه ریزی و زمانبندی می کردند و مرا برای همان ساعت دعوت می کردند. من این گونه دعوت کردن را توهین به خود می دانم.آیا وقت یک انسان این قدر بی ارزش است که باید پشت درِ اتاق وزیر بنشیند،تا هر وقت با او کار دارند،او را صدا بزنند؟ ما به عنوان معلم وظیفه داریم تکریم شخصیّت انسان و وقت شناسی را عملاً به شهروندان بیاموزیم؛نه این که خود ناقض آن باشیم!

این مطالب را گفتم و با وجود اصرار بسیار مدیر دفتر مبنی بر حضور در آن جا،با اعتراض دفتر وزیر را ترک کردم. 

فردای آن روز مطّلع شدم که آقای«ع.ا.م» مدعوّ دیگر نشست نیز بعد از من به دفتر وزیر آمده و تا ساعت 19 با همین وعده منتظر نشسته،ولی به علّت تعدُّد موضوعات شورای معاونان،نوبت به موضوع اقلّیت ها نرسیده است!

آن وقت بود که به پاسخ این پرسش رسیدم که :

«چرا تکریم شخصیّت انسان و روند حقوقمداری شهروندان به عنوان یک فرهنگ در ایران نهادینه نمی شود؟!»

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

  https://t.me/amotahar

هر پگاه نو با یک نگاه نو

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 1354) 

«بهای جان» و «رضای جانان»

افرادِ «دون پایه» و «فرومایه»،

تنها «خویش را دیدند» و «تشویش را خریدند»،

تا در میان سر ها «سری برآرند» و کمی «سرسری بخوانند»!

ولی انسان های «فرزانه» ،همواره «جاودانه» می مانند،

زیرا چون شمع «افروختند» و خویش را «نفروختند»!

اینان «هایِ انسان» و «بهایِ انسانیّت» را فهمیدند ، 

بنابراین در جهان برای «بهای جان» جز «رضای جانان» نیافتند.

این شخصیّت ها نه در «پروارِ قامت»،که در «بازارِ قیامت»، 

«قدر می بینند» و «بر صدر می نشینند»

و «قدر و قیمت می یابند» و «غنیمت را درمی یابند».

بیاییم «رستگاریِ جاودانه» را به «گاریِ بیگانه» نفروشیم !

#شفیعی_مطهر

----------------------------- 

سرسری: سخن بیهوده و یاوه و نسنجیده

های: وای،آه

پروار:چاق،فربه،گاو و گوسفند چاق

گاری:وسیلۀ نقلیه که به الاغ یا اسب می بندند.هر چیز ناپایدار و بی ثبات و بی مدار

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

 https://t.me/amotahar

هر پگاه نو با یک نگاه نو

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 1353)   

«یوغ سازان» و «دروغ پردازان»

در این «شهر شلوغ» و «دهر دروغ»،

برخی از بزرگانی که «ناروا بر صدر می نشینند» و «با ریا قدر می بینند»، 

چون «سخن می گویند»،گویی «سمن می بویند».

نه «رفتارشان» تناسبی با «گفتارشان» دارد

و نه «درک شان» با «مدرک شان»!

در گفتار ،هر «کارِ خوب» و «ابتکارِ مطلوب» را می ستایند،

ولی «شیوایی گفتارشان» هیچ تبلوری در «زیبایی رفتارشان» ندارد. 

در حالی که مردم  نه در «وهم اند»،که خوب «می فهمند»،

و آن چه را با «روایت می گیرند» و با «درایت می پذیرند»،

«نهفته های نهانی» و «ناگفته های پنهانی» است! 

تا هنگامی که ما از «بازارِ دروغ»،«خریدارِ یوغ» باشیم،

بازار «یوغ سازان» و «دروغ پردازان» همچنان گرم است!

#شفیعی_مطهر

---------------------------------

یوغ: چوبی که هنگام شخم زدن زمین بر گردن گاو می گذارند

دهر: روزگار، زمانه ،عهد، دوره

سمن: گل سفید خوشبو،گل یاسمن،یاسمین

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

 https://t.me/amotahar

هر پگاه نو با یک نگاه نو

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 1352) 

«سازه» یا «آوازه»؟!

برخی انسان ها چون «چکادِ کوه»،«بشکوه» اند. 

عظمت کوه آن گاه جلوه گر می شود که از «ژرفای مِهاد»،«بلندای چکاد» را بنگریم.

 امّا چون بر بلندای کوه «برآییم» و پای بر فرقِ آن «بساییم»،

زیر پای ما بسی «حقیر» است و شایستۀ «تحقیر».

«بلندی» و «شکوهمندی» بعضی انسان ها نیز به این است

که باید از دور به آنان «نگریست»،ولی نمی توان از نزدیک با آنان «زیست»! 

در ساختار شخصیّتِ آنان «سازه» با «آوازه» همخوانی ندارد.

گویی شخصیّتشان انباشته از «هوای حُباب» است،نه «صفای آب»!  

آوازۀ آنان چون «آوازِ دُهُل» بر «فرازِ پُل» است ،

که تنها شنیدنش از «دور» و از «دهانۀ شیپور» خوش است!

بیاییم بر  «افرندی سازه» بیفزاییم،نه بر «بلندی آوازه».

زیرا آن «جاودانه می پاید» و این با یک «تکانه می فرساید»!

#شفیعی_مطهر

-------------------------------------------

مِهاد: بستر،  زمین پست

سازه:  ساختار، ساختمان

آوازه: صیت ، شهرت ،صوت ، آوا، نغمه ، ترانه

افرند:  فر و شکوه، زیبایی

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

 https://t.me/amotahar

هر پگاه نو با یک نگاه نو

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 1351) 

«روزگار» یا «آموزگار»؟!

اگر انسان با «دیدۀ دل» به هر «پدیدۀ مشکل» بنگرد،

در هر «عبارتی»،«عبرتی» می بیند و در هر «سخافتی»،«آفتی»! 

در این صورت هر «ندای روزگار»،«صدای «آموزگار» است.

این در «دبستان» است و آن در «ادبستان»!

این با «صبر» می آموزد و آن با «جبر»!

این با «سخن» درس می دهد و آن با «مِحَن»!

از این«درس» می آموزیم و از آن «ترس»!

«درس این شیرین» است و «ترس از آن،نمادین»!

هر کس درسِ «خوب زیستن» و «مطلوب نگریستن» را 

در «دبستان شهر از آموزگار نیاموزد»،

ناگزیر باید تجربه را در «ادبستان دهر از روزگار بیندوزد»!

#شفیعی_مطهر

-----------------------------------------

سخافت: کم عقل بودن،کم عقلی

مِحَن: محنت ها،رنج ها و سختی ها

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

 https://t.me/amotahar

#سیاه_نمایی/4 

شباهت رای دادن با هُل دادن خودرو!

گفت: از این پس تا نظارت استصوابی لغو نشود و مطمئن نشوم که انتخابات مهندسی نمی شود، در انتخابات شرکت نمی کنم.

گفتم: مشارکت مردم در انتخابات نماد فرهنگ و تمدّن یک ملّت و از ارکان دموکراسی است.بدون شرکت مردم در انتخابات اصلاً مردم سالاری تحقّق نمی یابد.

گفت: وقتی حکومت انتخابات را مهندسی کند،نمایندگان وامدار قدرت اند،نه مردم!

کار حاکمان شبیه کار راننده است که  خودروش خاموش شده و به هُل دادن عدّه ای نیاز دارد. 

وقتی مردم جمع می شوند و با هُل دادن خودروی او را روشن کردند،راننده گازش را می گیرد و می رود تا چهار سال دیگر!!

دیگر کاری با مردم ندارد!

گفتم: باز هم #سیاه_نمایی کردی؟

#شفیعی_مطهر

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

 https://t.me/amotahar

هر پگاه نو با یک نگاه نو

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 1350) 

«فرجاد» و «باسواد»کیست؟

امروز سواد نه به معنی «خواندن و نوِشتن» و «نگاشتن و نهِشتن» است،

بلکه امروزه کسی را «فرجاد» و «باسواد» می نامند،

که در وجودِ خویش «دانایی تنویر» و «توانایی تغییر» دارد.

کسی که «انباری از نگاشته ها» و «تلَنباری از انباشته ها»در ذهن دارد،

ولی همۀ این «محفوظات» و «ملحوظات»؛

نتوانسته «شیوۀ زندگی» و «میوۀ ارزندگی» او را بهبود بخشد،

او نه «دانایی ورجاوند»،که «چارپایی بر او کتابی چند»است!

#شفیعی_مطهر

-------------------------------  

سواد: سیاهی،نوشته، رونوشت ، شبح ،سیاهی شهر که از دور دیده شود، در فارسی به معنای خواندن و نوشتن ، معلومات

فرجاد: فاضل و انشمند

نهشتن: نهادن ،گذاشتن،نهستن، نشاندن؛نصب کردن

ورجاوند: ارجمند، گران قدر

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

 https://t.me/amotahar

هر پگاه نو با یک نگاه نو

#دل_دیدنی_های_شهرسرب_وسراب(فرگرد 1348) 

«آژوی برتر» و «آرزوی بهتر»

هر «قطرۀ آب» و «شطرۀ سحاب»، 

جز «رَستن از حصار» و «پیوستن به جویبار»،

هیچ «آژویی برتر» و «آرزویی بهتر» ندارد،

و هر «جویبار جاری» در هر «مجاری»،

هدفش در هر «فراز و فرود»،«پیوستن به رود» است.

نیز هر «چشمۀ جوشان» و «رود خروشان»،

«پیمانی فراتر» و «آرمانی پویاتر» از این ندارد،

که با «خروشِ خامِ پویا» در «آغوشِ مامِ دریا» بیارامد. 

بیاییم «لال» و «زلال»،

از چشم چشمه ها «بجوشیم» و در بستر رودها «بخروشیم»

و «دریایی از پیوستگی» و «اتوپیایی از همبستگی» را به نمایش بگذاریم!

#شفیعی_مطهر

------------------------------- 

آژو: کوشش، همت و غیرت(واژه اوستایی)

شطر(شطره): جزو، پاره، نیمة چیزی 

اتوپیا: مدینه ی فاضله،آرمان‌شهر (در زبان‌های غربی utopia).
مفهوم‌های مشابهی از این واژه در آرای فلاسفه یونان باستان (افلاطون و ارسطو) عرضه شده و در فلسفهٔ اسلامی از آن به عنوان «مدینه فاضله» یاد شده است.

آرمان‌شهرخواهی (به انگلیسی:utopianism) عبارت است از دلبستگی به ایجاد یا خیال‌پردازی دربارهٔ یک نظم اجتماعی آرمانی

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

 https://t.me/amotahar

اصلاحات در آموزش و پرورش 

#شفیعی_مطهر

امروز سال تحصیلی 99-1398 آغاز می شود. به نظرم رسید گوشه ای از دغدغه های نیم قرن تلاش آموزشی و پرورشی خود را برای دردآشنایان تعلیم و تربیت با قلم ناتوان خود به تصویر کشم .باشد که مورد عنایت دست اندرکاران امر قرار گیرد.

*************

هر نهضت با خیزش همگانی مردم علیه هنجارهای پوسیده و غیرقابل اصلاح آغاز می شود. پس از استقرار نهادها و تحقّق ارزش های جدید،عوامل متعدّدی دست به کار تحریف یا کمرنگ کردن ارزش ها می شوند،مسیر انقلاب را به گونه ای نامحسوس تغییر می دهند که تحقّق اهداف و آرمان های آن دشوار و عملاً غیرممکن می شود.

نخبگان،متفکّران،اندیشه ورزان و بهتر از همه توده مردم پس از سرخوردگی و نومیدی از نیل به آرمان ها،دو راه در پیش پای خویش می بینند:

1- انجام اصلاحات در عرصه های فرهنگی،سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و.....

و در صورت عدم امکان انجام اصلاحات ناگزیر به راه حل دوم توسُّل می جویند.

2- راه حل دوم روی آوردن به انقلاب بعدی برای تحقّق آرمان های تحقّق نیافته.

حال با توجه به هزینه ها و خسارات بسیار سنگین انقلاب،که جبران آن گاهی قرن ها و نسل ها عمر جامعه را تلف می کند، باید کوشید تا با انجام اصلاحات- گر چه همراه با صرف هزینه های مالی سنگین باشد- جلوی انقلاب بعدی را گرفت؛زیرا بهترین انقلاب،آخرین انقلاب است.

تعریف 

با توجه به این که هنوز برای کل روند اصلاحات در جامعه امروز ایران تعریف جامع،مانع و پذیرفته شده ای عرضه و ارائه نشده،تعریف اصلاحات در آموزش و پرورش دشوار به نظر می رسد؛ امّا من می توانم باور خود از پدیدۀ اصلاحات در این نهاد را این گونه تعریف کنم:

اصلاحات در آموزش و پرورش عبارت است از انجام کلّیه تغییرات لازم و مطلوب در حوزۀ ساختار،تشکیلات،مدیران،معلمان،متون و برنامه های درسی و...به گونه ای که این نهاد قادر به تعلیم و تربیت نسلی طراز جامعه مدنی گردد.

هدف کلّی

هدف کلی اصلاحات در آموزش و پرورش عبارت است از پرورش شهروند طراز جامعه مدنی .چنین شهروندی ویژگی هایی دارد از جمله: جامعه گرا و جامعه پذیر،متدیّن و متخلّق به اخلاق انسانی،نقّاد و انتقادپذیر،مبتکر و دارای تفکُّر خلّاق،بردبار و باگذشت،مسئول و متعهّد،مشارکت جو و مشارکت پذیر،پاسخگو و پرسشگر،متخصص و ماهر،مطّلع و آگاه،عزّتمند و باکرامت انسانی،توسعه گرا،آزاده،هنجارباور،ستم ستیز،نوع دوست و بافرهنگ،غیر خرافی و دارای تفکُّر مردم سالارانه،سیاسی و اجتماعی و عمل عاقلانه.

اهداف جزئی

برای تحقق این هدف کلی باید اصلاحات لازم و مطلوب در حوزه های زیر اِعمال شود:

الف- اصلاح ساختار و تشکیلات

 به منظور شکوفاشدن و باروری استعدادها و خلّاقیّت ها و ابتکارات بدنه این نهاد عظیم باید سیستم «تمرکز» به تدریج و گام و به گام به سوی «عدم تمرکز» نسبی پیش رود. این روند تا آن جا باید ادامه یابد که کم کم تصدّی گری دولت و حاکمیّت به حدّاقل کاهش یافته،فقط به سیاست گذاری و انجام امور ستادی و هماهنگی، سنجش گری(منظور نظارت است) و پایش(monitoring) و تشویق و تنبیه دستگاه های زیرمجموعه بسنده کند.

به عنوان نمونه آموزش و پرورش ژاپن که جمعیتی دو برابر جمعیت دانش آموزی و دانشجویی ایران را پوشش می دهد و در همه زمینه ها و رشته های تحصیلی از جمله پزشکی و مهندسی فعالیت دارد و همه مقاطع تحصیلی از پیش دبستانی تا آخر دانشگاه را اداره می کند،فقط در یک ساختمان استقرار دارد.

ب - استقرار نظام شایسته سالاری در انتصاب مدیران اصلاح باور

توصیه من گزینش همه مدیران از یک جناح سیاسی خاص نیست،اما به شدت بر این باور و نکته پای می فشرم و تاکید می ورزم که تنها مدیرانی قادر به پیش بردن روند اصلاحات در آموزش و پرورش هستند که قلباً و عملاً لزوم اصلاحات را باور داشته باشند و بتوانند در مدت زمانی معین نتایج اقدامات خود را برای مدیران بالاتر گزارش دهند. البته تاکید بر تفکر اصلاح طلبی هیچ ربطی به مواضع سیاسی برخی به اصطلاح اصلاح طلبان ندارد.

ج - اصلاح متون درسی و برنامه های آموزشی

متون درسی و محتوای کتاب های درسی باید متناسب با روند اصلاحات تغییر یابد،از نظر علمی و اجتماعی به روز و تازه شود و بتواند جوابگوی نیازها و اقتضائات جدید دنیا و نسل امروز باشد. حجم مطالب نیز باید به حدّ اقل کاهش یابد تا  دانش آموز غیر از درس خواندن، فرصت فکرکردن نیز داشته باشد.

د- اصلاح روش ها 

اصلاح روش ها در دو عرصه باید اِعمال شود:

1- اصلاح روش های مدیریت و علمی شدن آن باید به گونه ای باشد که با استقرار مدیریت مشارکتی،بوروکراسی و روش های آمرانه و تحکُّم آمیز جای خود را به مشارکت پذیری و به کارگیری همه توان ها در حلّ مشکلات بدهد.

2- اصلاح روش های تدریس مبتنی بر فعّال کردن دانش آموز و تکریم شخصیت و تحریک و تحریض و تقویت قوه تفکر خلاق او.

کودک و نوجوان باید خود رشد کند و تربیت شود.والدین ،معلم و مربی فقط باید با رفع موانع،زمینه های رشد و باروری او را فراهم سازند.

ه- بازسازی شخصیت و ارتقای منزلت اجتماعی معلمان

اِعمال هر گونه راه حلی که به ارتقای منزلت اجتماعی و تکریم شخصیت معلمان نینجامد،حصول نتیجه،یعنی پرورش شهروند طراز جامعه مدنی را عملاً با مشکل رو به رو می کند.در این باب ضمن تاکید بر نقش محوری و زیربنایی تامین معیشت معلمان،اذعان می کنم که برای ارتقای منزلت معلمان،تامین معیشت شرط لازم هست،اما کافی نیست.

(برخی از راه های ارتقای منزلت اجتماعی معلم را در مقاله ای جداگانه در فرصتی دیگر تقدیم می کنم،ان شالله.)

تذکر مهم!

به منظور عملیاتی کردن اصول و محورهای فوق و ارائه راه کارهای اجرایی و تهیه و تدوین منشور اصلاحات در آموزش و پرورش باید در این نهاد کمیته ای متشکّل از صاحب نظران ،استادان،متفکّران و اندیشه پردازان و معلّمان مجرّب تشکیل شده،این مهم را به انجام برسانند. 

البته لازم است از تجارب کشور هایی که در زمینه اصلاح آموزش و پرورش پیشرفته هستند(مانند فنلاند) با رعایت ارزش ها و فرهنگ ملی استفاده شود.

کانال رسمی تلگرام گاه گویه های مطهر

  https://t.me/amotahar